Manevi Tazminat Hakkı Ve Türleri İle Hesaplaması

Türkiye’de ve Dünyadaki tüm hukuk sistemlerinde zarar veren, zararı gidermek ve zarara karşılık doğacak sonuçlara katlanma yükümlülüğü altındadır. İşte bu zararlara karşılık zarar verene karşı ileri sürülen yaptırma “tazminat” adı verilir. Manevi Tazminat ise temelde somut eksilmeleri(bedeni zarar, eşya çalınması, destekten yoksun kalma, mal zararları vb) ve soyut olan zararları ortadan kaldırma veya doğan etkiyi(veya acıyı) azaltma amacı taşımaktadır.

Manevi tazminat isteme durumunda bağlı bulunduğumuz ve bu konuda referansımız olan İsviçre Türk hukuk sisteminde manevi zarar şu şekilde açıklanmıştır. Manevi zarar, kişinin hakkının ihlali yani objektif olarak eksilme ile birlikte bu olaydan zarar gören şahsın elem, acı veya keder içinde olması şartı aranmaktadır.

Manevi tazminata konu olay aynı zamanda bir suç olduğundan dolayı, mağdurun savcılık şikayeti yoluyla şüphelinin cezalandırılmasını talep etme hakkı da bulunmaktadır. Manevi tazminat avukatı sizlerin adına tüm bu süreçleri takip ederek sizlerin süreçte yaşadıkları etkilerin hukuk yolu ile tazminine katkı verir.

Manevi Tazminatın Hukuk Sistemimizdeki Asıl Amacı

Bir olaydan zarar gören kişinin çektiği acıları bir nebze olsun azaltmak veya diğer tabirle dindirmek, bozulan ruhsal dengenin yeniden düzenlenmesine katkı sunmak, yaşama arzusu kaybolan kişiye yeniden bu arzunun aşılanması tüm bunların yapılabilmesi içinde zarar veren kişiden bir miktar ücret alınarak zarar gören kişiye ödenir.

Manevi tazminat davası açmak yada talebinde bulunabilmek için kişisel değerlerden birine saldırıda bulunulmalıdır. Kişiye yapılan saldırı hukuka aykırı olmalı aynı zamanda manevi zarar meydana getirmeli zarar; kusur sonucu veya kusursuz sorumluluk hallerinden birinin varlığı sonucu gerçekleşmiş olmalı; saldırı ile manevi zarar arasında illiyet bağı kurulmuş olmalıdır. Manevi tazminatta zarara uğrayan kişinin bu hakkını kullanabilmesi için hukuka aykırı olan fiilin sona ermiş olması gerekir.

Manevi Tazminat Davasında Görevli Mahkeme ve İkamet Karmaşası

Manevi tazminat davası açılması istendiği durumlarda dava açılacak kişinin veya bu bir kurum ise firma ya da kurumun ikametgâhının bulunduğu il tercih edilmelidir. İkamet tespitinin ardından da oradaki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne dava için gerekli başvuru yapılmalıdır. İnternet yoluyla yapılan hakaretler veya tehditlerde ise zarar gören tarfın ikamet bölgesi adliyesi davaya bakmakta yetkili olmaktadır.

Hangi Durumlarda Manevi Tazminat Talep Edilir

Manevi tazminatı makalemizin başında da açıklamıştık. Kişilik olarak saldırıya maruz kalan mağdurun talep edeceği tazminata bizler manevi tazminat kalemi diyoruz. Gelelim hangi durumlarda bu davayı açma hakkı doğduğunu açıklayalım.

1. Çalışırken uzuv kaybı (Bunun içine yaralanma, kırıklar, yaşamsal darbeler veya bedeni olarak kalıcı olan hasarlar da girer.)
2. Hakaret, küfür, tehdit, şantaj gibi suça konu sözler.
3. Facebook, Instagram, Twitter, Tiktok gibi sosyal medya mecralarında edilen küfür veya hakaretler. Ya da edilmiş bir suç konusu sözün kendi kişinin kendi profilinde ayrıca paylaşması.
4. Kişinin meslek itibarına karşı kişiler arasında veya sözlü yazılı basın organlarında veya sosyal medyada, youtube gibi video platformlarda yapılan itibar saldırıları.(Sosyal linç, kazançtan mahrum bırakacak beyanlar, müşterilerinin farklı bir mecraya yönlendirilmesi gibi)
5. Hastanede yanlış tedavi (Doktor hatası, karnında iğne unutulan hasta, yanlış tedavi sonrası kel olan kişi, dudak operasyonunda mağdur olmak, estetik ameliyatlarda ki sıkıntılar, ameliyat esnasında farklı bir yere operasyon yapmak sağ ayak yerine solu ameliyat etmek gibi )
6. Aile bireylerine gelen saldırı sonrası ölüm durumunda geride kalanların(destekten yoksun kalanların) manevi tazminat hakları (Saldırı sonucu ölüm, trafik kazasına bağlı ölüm, iş kazası ölümleri vb.)
7. Haksız yere suçlanma, bir olayı yapmamasına rağmen bir anda suçlu konumunda gösterilmek (haberlere konu olmak, hakkında yazılı görsel basında haberlerin yer alması, bu olaydan ötürü psikolojisi bozulan kişi dava açabilir)
8. Evlilik birliğinin aldatma sonrası bozulması ve eşlerden birinin manevi dava açması
9. Kişinin fiziksel görünümü ile ilgili saldırıya maruz kalması vb.
10. Etnik köken, dini inanç vb saldırılar
11. Haksız yere şikâyet.
12. Sözleşme ihlali.
13. Telif hakları.

Bu ve bunun gibi bir çok durum için kişilerin dava açma hakkı olmaktadır. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki her kişinin moralini bozan durum olduğunda bu bir manevi tazminat doğurur düşüncesi de doğru değildir. Burada hukuka aykırılık tam olarak gerçekleşmeli ve kişinin de haklarına karşı saldırı olmalıdır.

Manevi Tazminat İstemek İçin İzlenen Yollar Nelerdir?

Tazminat istemek için kişilik haklarına saldırı olması durumu net ise manevi tazminat davası Asliye Hukuk Mahkemelerinde gerekli evraklar ve dilekçe ile açılabilir. Manevi tazminat davalarında karşı taraftan hâkim sadece maddi para değil aynı zamanda kınama veya yaptırım cezaları da talep edebilir. Sıkıntıya düşen kişi bu sayede bu olaydan kurtulup ferahlamış sayılır.

Haksız Şikâyet Sonrası Manevi Tazminat İstemi

Toplumda son dönemde hızla yaygınlaşan anlamadan dinlemeden hüküm verme alışkanlıklarımız sonrası ortaya çıkan bir hukuki durum olan haksız şikâyete uğramak ta manevi tazminat sebebidir. Durumun haksız olduğu ortaya çıktıktan sonra bu duruma maruz kalan şahıs dava açma hakkı kazanır.

Manevi Davalarda Zaman Aşımı Süreleri

Toplumda en fazla sorulan sorulardan bir tanesi olan manevi tazminatlarda zaman aşımı durumu olayın örgüsüne göre değişmekle birlikte ana hatları şöyledir. İstisnalar dışında haksız fiil sonrası manevi tazminat davaları fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl içinde dava açılmalıdır. Fiil ve fail daha sonra ortaya çıkma durumunda ise 10 yıl içinde davanın açılması gerekir. Aksi durumunda zaman aşımı devreye girecektir.

Manevi Tazminatlar Belirsiz Alacak Olarak Açılamaz

Manevi tazminat davası açmak istenildiğinde bir bedel belirtmeden açılan davalar kabul görmemektedir. Bu durumla karşı karşıya kalmamak için manevi tazminat davasında istenen bedel dava dilekçesinde yer almalı ve buna göre dava izlenmelidir. Manevi tazminat davalarında sonradan artırım veya fazlaya ilişkin hakların korunması gibi bir durum söz konusu değildir.

Manevi Tazminat Hesaplama Yöntemleri

Türkiye’de geçerli hukuk sisteminde manevi tazminatı net olarak hesaplayan bir metot söz konusu değildir. Manevi tazminatlarda hesaplamalar hâkimin hakkaniyete uygun olarak eldeki verileri değerlendirmesi sonrası ortaya çıkmaktadır. Manevi tazminat talebinde bulunmak için özellikle bir zararın doğması gerekmemekte, yalnızca olayın vuku bulması yeterli olmaktadır. Manevi tazminat hesaplamasında hakimliğin dikkat ettiği hususlar şunlardır.

• Somut olayın özelliği
• Zarar görenin ekonomik durumu
• Zarar görenin sosyal durumu
• Olay tarihinde paranın alım gücü
• Kişinin zararı veya maluliyet oranı
• Yaşanan olay sonrası çekilen açı gibi durumlar
• Kusur dağılımları
• Olay sonrası tazminat ödeyecek kişinin fakirleşmemesi tazminata alacak kişinin de zenginleşmemesi gibi kriterler dikkate alınarak hâkim bir karar verir. Tabi ki bu karar verilirken de bazı hesaplama kalemleri dikkate alınır.

Hakaret Konulu Manevi Tazminat Davasında Ne Kadar Tazminat İstenmeli?

Bu açıklamada; hakaret, küfür, aşağılama eylemlerinin tamamı hakkındadır. Manevi tazminat davalarında öncelikli olarak atılacak olan davanın belirlenmesi için ilk olan kişinin ve ekonomik durumunun bilinmesi gerekmektedir. Bu Bu noktada karşı tarafın maddi durumunun tam olarak bilinmesi mümkün olmadığı için yaklaşık bir tahminde bulunarak açılacak olan manevi tazminatın Bedeli belirlenebilir. Zira manevi tazminat davalarında temel kriter olarak davayı açının zenginleşmesi ve davalı tarafın da fakirleşmemesi fakat 1 bedene katlanması ve manevi zararları Tazmin etmesi esas alınmaktadır. Biz burada Kriter olarak temelde üç asgari ücret veya dört asgari ücret Bedeli kadar bir rakamı tavsiye ediyoruz.

Fakat mali durumu güçlü olan taraftar söz konusu olduğunda bu rakamın tartışmasız olarak yüksek bedelden açılması mümkündür. Özellikle; toplumca tanınan ve benimsenen kişilerin itibarına veya mesleklerine olan saldırılarda manevi tazminat dava bedelleri Bir Milyon Türk lirasından başlayıp Elli Milyon Türk Lirasına kadar çıkabilmektedir.

Manevi Tazminatlarda Hakaret - Küfüre Karşılık Olan Tazminat Bedeli Nasıl Hesaplanır?

Hakaret veya küfür manevi tazminatta konu olduğu kadar aynı zamanda bir ucunda konusudur. savcılık şikayetİ söz konusu olduğunda hakaret eden şüpheli hakkında polis tarafından ekonomik ve sosyal durum araştırması yapılır Bu ekonomik ve sosyal durum araştırması nın sebebi karşı tarafın maddi gücünün belirlenmesidir Zira hesaplanacak maddi tazminat burada elde edilecek olan verilere göre hakimin takdirince verilecektir. Bu nedenle manevi tazminat bedellerinin belirlenmesinde yaklaşık hesap yapılması gerekmektedir. söz konusu manevi tazminat Bedeli müvekkilimiz ile görüşüldükten sonra kararlaştırılır en mantıklı şekilde açılmakta ve süreç takip edilmektedir.

Sosyal Medyada Hakaret Eden Kişi Nasıl Tespit Edilir?

Sosyal medyanın yaygınlaşması ile Facebook Twitter Instagram YouTube TikTok Twitch ve benzeri platformlarda kişiler başka kişilere veyahut kurumlara hakaret etmektedir. burada kimi zaman hesabı kullanan kişinin kimliği açık olsa da çoğu zaman anonim hesaplar veyahut gibi takma isimlerle açılmaktadır.

Ancak hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan kişilerin sonradan paylaşımlarını “silmeleri”, hesaplarını “kapatmaları” ya da “gizlemeleri” artık çözüm değil. Noterler Birliği’nin sunduğu “E-TESPİT” hizmeti ile hakaret içerikli paylaşımlar silinse dahi kayıt altına alınabiliyor.

Bu makalede sosyal medya üzerinden bize veya bir başkasına hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan, hakaret içerikli paylaşımların yayılmasına aracı olan ya da “direk mesaj” denilen kanallardan doğrudan hakaret eden kişilere karşı başvurabileceğimiz E-TESPİT sistemi yoluyla tespit edilmektedir.

Manevi Tazminatlarda Kalıcı Bedeni Zararların Hesaplanması

Kişi olay sonrası kalıcı olarak beden gücü kaybı yaşadığında bunun maddi olarak bir karşılığı olmaktadır. Burada şu kalemlere bakılarak hesaplama yapılır.

1. Kıdem tazminattaki tavan
2. Beden gücü kaybı oranı
3. Kusur
4. Davayı açanın ömür süresi bunların hepsi manevi tazminatı ortaya koyar.

Destek Tazminatında Manevi Alacak Hesaplaması

Bir kişinin vefatı sonrası alınan manevi tazminat türü olan destek tazminat hesaplamasında ise şu parametreler dikkate alınarak hesaplama yapılır.

1. Kıdem tazminatı tavanı
2. Ölen kişinin destek süresi
3. Kusur bu 3 durum manevi tazminatı ortaya çıkarır.

Ayrıca manevi tazminat davaları hesaplamalarında yasal asgari ücretler taban olarak kabul edilmelidir. Sonrasında yaşam süresi ve yıllık asgari ücret tutarı çarpılır. Çıkan rakam kusur ve iş göremezlik oranı ve destek payı gibi denkleştirici öğeler ortaya konularak süreç noktalanacaktır.

İleri yaşta vefat eden kişi için eş ve çocukların manevi tazminat hesaplaması

Eşin manevi tazminat hakkı : 380 x 12 x 12 yıl x 2/4 x 8/8 = 27.360 TL.

Bu örnekte 2006 yılında yaşanan kaza sonrası vefat eden kişinin o yılki asgari ücret çarpı bir yıldaki ay sayısı ve kalan bakiye ömürün çarpımı sonrası eşinden aldığı destek payı ve haklılık payı üzerinden ortaya çıkan hesaplama eşin alacağı tazminatı gösterir.

Çocukların birey olarak tazminat hakları : 380 x 12 x 12 yıl x 1/4 x 8/8 = 13.680 TL.

Burada ise babanın veya annenin vefatı sonrası çocukların destek payları ile ölen kişinin kalan yaşam süresi ve haklılık payı üzerinden bir çocuğun talep edebileceği manevi tazminat miktarı gösterilmektedir.

Maddi tazminata hakkı olmayan reşit çocukların manevi tazminat hesaplamaları

8/8 kusura göre : 380 x 12 x 19 yıl x 1/4 x 8/8 = 21.660 TL.

Bu hesaplamada da yaşam süresi 20 yıl olan ve kaza yılına göre asgari ücret 350 TL olan aynı zamanda kusuru olmayan ve kız ve erkek olarak destekten yoksunluk maddi tazminatı alamayan çocukların tazminat hesaplaması yukarıda olduğu gibi hesaplanmaktadır. Bu rakamlar olay ve ilgili duruma göre değişmektedir. Bilindiği gibi Erkekler 18 yaşından büyükse ve eğitime devam etmiyorsa destek alamaz kızlarda ise 22 yaş baz alınır.

Küçük yaşta ölen çocuğun ebeveynlerinin manevi tazminat hesaplaması

8/8 kusura göre : 380 x 12 x 8 yıl x 1/2 x 8/8 = 18.240 TL.

Bu örnekte 10 yaşında vefat eden çocuğun Türkiye’de kullanılan hesaplama yöntemlerine göre 18 yaşında ailesine destek olacağı varsayıldığından 8 yıllık bir bakiye ömür baz alınır. Kaza yılındaki asgari ücret anne babanın destek oranları ve kazada kusursuz olduğu varsayılarak yapılan hesaplamada anne veya babaya düşen manevi tazminat bu şekilde ölçeklendirilir.

Bedeni zarara uğrayan çocuğun manevi tazminat hesaplaması

8/8 kusura göre : 380 x 12 x 7 yıl x % 25 x 8/8 = 7.980 TL.

Yine aynı yıl olan bir kaza ve bu kaza sonrası kusur, maluliyet oranı ve diğer parametler tam netleştiğinden yapılacak hesaplama aynı formülden sadece maluliyet çarpımı eklenerek ortaya çıkacaktır.

Ölen kardeş için sağ olanların manevi tazminat hesaplamaları

Burada hesaplama şu kriterlere göre yapılır. Anne baba sağ ise kardeşlere 1 pay ayrılır ve anne babadan bir pay düşülür. Eğer kardeşler 2 den fazla ise bu kez de anne babanın payı 1/5 oranında bölünerek işlem yapılır. Yine anne ve baba ölmüş ise veya biri hayatta ise destek payları kardeşlerin sanki anne ve baba yaşıyormuş gibi hesaplanır.

Beden gücü kaybı yaşayan işçinin manevi tazminat hesaplaması

Bu kalem hesaplamada da kişinin yaşı kazada aldığı maluliyet oranı ve kazadaki kusuru ile kalan bakiye ömrü aynı zamanda net kazancı çarpılarak ana tazminat ortaya çıkar.

8/8 kusura göre : 450 x 12 x 8 yıl x % 25 x 8/8 = 8.640 TL

Bu hesaplama kaleminde sigortaca bağlanan peşin sermaye değerinin manevi tazminat kaleminden düşümü de hesaplanarak bir rakam ortaya konulur. Burada bilinmesi gereken konu kazaya bağlı durumlarda manevi tazminatın maddi tazminatı tamamlayıcı nitelikte olduğudur. Ama onun dışında ki diğer hallerde manevi tazminatlar maddi tazminat durumları olmadığında olay örgüsüne göre bir bedel ortaya çıkmaktadır.

Manevi Tazminat Avukatı

Hukuk süreçlerinde en önemli konu sonrasında sorun yaşamamak adına bu tarz durumları bir avukat eli ile yürütmektir. Manevi tazminat avukatı dediğimiz makalede bahsi geçen tüm konularda hukuki temelin oluşturulması ve dava süreçlerine yön verilmesi ile birlikte mağduriyetlerin ortadan kaldırılması noktasında avukatın desteği yatsınamayan bir gerçektir. Bu alanda hizmet veren Arıkan Hukuk Bürosu yaşadığınız problemlerde sizlere destek olmaya devam etmektedir.