Tarla Kiralama (İcar) Sözleşmesinin Hazırlanması
- İçindekiler -
Tarla Kiralama Sözleşmesi Nedir?
Tarla kiralama (İcar) sözleşmesi, bir tarlanın belirli bir süre boyunca kullanım hakkının, belirli bir bedel karşılığında başkasına verilmesini düzenleyen sözleşmedir. Bu sözleşme, Borçlar Kanunu, Türk Medeni Kanunu ve Tarım Reformu Mevzuatı çerçevesinde düzenlenmektedir.
Türk Borçlar Kanunu’nun 357. Madde ve devamında tarım arazilerinin kiralanmasına ilişkin özel hükümler düzenlenmiştir.
Tarla icar sözleşmesi, özellikle tarımsal faaliyetlerin sürdürülebilirliği açısından önem taşımaktadır. Hem kiracının hem de mal sahibinin haklarını koruyan hükümler içermekte olup, yazılı yapılması hukuki güvence açısından tavsiye edilecektir.
TBK 359. Maddeye göre; “Kira sözleşmesi, araç ve gereçleri, hayvanları, devredilen eşyayı veya stoklanmış malları da içeriyorsa taraflar, bunların değerlerini birlikte takdir ederek iki nüsha düzenleyecekleri tutanağa geçirip imzalayarak, birbirlerine vermekle yükümlüdürler.” şeklinde ifade edilerek taraflara tutanak düzenleme yükümlüğü getirilmiştir.
Kira Bedelinin ve Yan Giderlerin Ödenmesi
Söz konusu tarlanın kiralanmasına ilişkin olarak kira bedelinin ve yan giderlerin ödenme borcu Türk Borçlar Kanunu 362. maddede şu şekilde ifade edilmiştir: “Kiracı, sözleşmede aksine bir hüküm veya yerel âdet olmadıkça, kira bedelini ve yan giderleri her kira yılının ve en geç kira süresinin sonunda ödemekle yükümlüdür. Kiracı, kiralananın tesliminden sonra vadesi gelmiş kira bedelini veya yan giderleri ödemezse kiraya veren, kiracıya yazılı olarak en az altmış günlük bir önel verip, bu önel içinde ödememesi durumunda sözleşmeyi feshedeceğini bildirebilir.”
Olağanüstü Durumlarda Kira Bedelinden İndirim
Olağanüstü durumlarda sözleşmenin konusu olan tarlanın kira bedelinin nasıl ödenmesi gerektiği ilgili kanunda belirtilmiştir. TBK 363. Maddeye göre; “Tarımsal bir taşınmazın her zamanki verimi, olağanüstü felaket veya doğal olaylar yüzünden önemli ölçüde azalırsa kiracı, kira bedelinden orantılı bir miktarın indirilmesini isteyebilir.
Bu haktan başlangıçta feragat, ancak kira bedelinin belirlenmesi sırasında bu gibi durumların meydana gelmesi olasılığı göz önünde tutulmuş veya doğan zarar bir sigorta ile karşılanmış ise, geçerli olur.” şeklinde ifade edilmiştir.
Devletten Tarla Kiralama Süreci
Hazine toprakları, toprağı olmayan veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere kiraya verilmek üzere ilan edilmektedir. Toprak talep sahibi tarafından; kiralama amacını içeren bir dilekçeyle taşınmazın bulunduğu yerdeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvuru yapılması gerekmektedir. Başvuru formları, idare tarafından belli puanlama kriterlerine göre değerlendirilmektedir. Eşit puanlar olduğu taktirde kura çekilmesine başvurulmaktadır.
Hak sahiplerinin talepleri dikkate alınarak Milli Emlak Genel Tebliği 11. maddeye göre arazi kiralama sözleşmeleri on yıl süreyle düzenlenmektedir.
Düzenlenen kira sözleşmelerinin notere tasdik ve tescili zorunlu olmamaklar birlikte arazi veya tarlanın 100 dekarın üzerinde olması durumunda sözleşmenin noter onaylı olması gerektiği düzenlenmiştir.
Tarla Kira Sözleşmesi Hazırlanırken Avukata Danışmanın Önemi
Tarım arazilerinin kiralanmasına yönelik olarak hazırlanan sözleşmeler, hem kiraya veren hem de kiracı açısından dikkatle düzenlenmesi gereken hukuki işlemlerdendir.
Tarla kira sözleşmesinin bir avukat tarafından hazırlanması, tarafların hak ve yükümlülüklerinin güncel mevzuata uygun bir şekilde düzenlenmesini sağlamaktadır.
Tarım arazilerinin kiralanması, tapu kaydı ve vergi yükümlülükleri açısından da önemli hususlar içerir. Sözleşmenin, tapu kayıtlarına uygun şekilde hazırlanması ve vergisel yükümlülüklerin belirlenmesi gerekmekte olup konuya ilişkin olarak uzman bir avukata danışıldığı taktirde avukat bu hususların takibini de yapacaktır. Bu nedenle, tarla kiralama sürecinde uzman bir avukattan destek almak, uzun vadede hukuki ve mali riskleri en aza indirerek tarafların yararına olacak bir yaklaşım içermektedir.
Sonuç
Tarla kira sözleşmesinin ve bu sözleşmeyle ilgili diğer hususların belirlenmiş olan kanun hükümlerine ve ilgili yönetmeliklere uygun yapılması amacıyla, izlenecek hukuki yollar ile uyuşmazlığın dengeli bir şekilde çözümü esas alınarak etkin bir koruma mekanizması sağlanması için avukata başvurulması son derece önem taşımaktadır.
Türk Medeni Kanunu’nun ve Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümlerine dayalı olarak haklarınızın korunması ve olası ihlallerin önlenmesi için hukuki sürecin sağlıklı ilerlemesi, hak kaybı yaşamamanız için avukata danışmanızın önemini vurgulayarak bu konuda uzman olan ekibimize danışmanızı öneririz.