İş Sözleşmesinin Yeniden Düzenlenmesi

İş Sözleşmesi 

İş sözleşmesi, işçinin bağımlı olarak iş görmeyi, işveren tarafın ise ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, ilgili kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir. Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. 

Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denmektedir.

Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Tanımları

İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı hallerde söz konusu sözleşme, belirsiz süreli sayılacaktır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi, belirli süreli iş sözleşmesini ortaya çıkaracaktır. 

Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste yani zincirleme şekilde yapılamayacaktır. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini koruyacakları ilgili kanunda belirtilmiştir. 

İş Sözleşmesinde Değişiklikler Yapılması ve Sözleşmenin Denetimi

İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği gibi kaynaklarda ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilecektir. 

Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişikliklerin, işçiyi bağlamayacağı kanun koyucu tarafından öngörülmüştür. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilecektir. 

İş sözleşmesinin güncelliğini yitirmesi, hukuka aykırı hükümler içermesi yahut işçinin çalışma koşullarında değişiklikler olması sebebiyle iş sözleşmesinin yenilenmesi hususu gündeme gelecektir. 

İş sözleşmesinin güncelliğini yitirmesi durumunda, söz konusu iş sözleşmesinin yeni mevzuata göre ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olacak şekilde düzenlenmesi gereklidir. İş hukukuna yönelik mevzuatlar, dinamik bir yapıya sahip olup sık aralıklarla güncellenmektedir, bu sebeple işverenlerin de buna uygun olarak düzenleme yapması önem arz etmektedir. İşçinin aleyhinde değişiklik içermeyen, sadece güncelleme amacı taşıyan bu tip değişiklik işçinin de yararına olacağını belirtmek isteriz.

İşçiler tarafından esas dikkat edilmesi gereken nokta, sözleşmenin yenilenme nedeni ve içeriğidir. İşçinin aleyhine hüküm getirmeyen, iş sözleşmesinin türünü değiştirmeyen yenilemeler söz konusu olduğunda, işçilerin bu yenilemeyi kabul etmeyip işten ayrılmaları durumunda bazı hak kayıplarına uğrayabilecekleri ihtimali de olduğu göz ardı edilmemelidir. Bu hususla ilgili olarak işçinin hukuki destek alması, olası hak kayıplarının önüne geçecektir.

İş Sözleşmesinin Denetim Yolları 

İşverenin işçi ile imzaladığı belirsiz süreli iş sözleşmesinde çalışma koşullarında değişiklik yapma hakkını saklı tutulmaktadır. İşverene iş sözleşmesinde değişiklik yapma hakkı veren bu tür kayıtlar için iki aşamalı bir denetim öngörülmüştür. Bu denetimler; içerik denetimi ve kullanım denetimi olarak adlandırılmaktadır. 

İçerik denetiminde söz konusu kaydın içeriğinin hukuka uygunluğu ele alınmaktadır. Böylece işverenin iş sözleşmesinde soyut, sınırsız, işçinin kişilik hakkını veya meşru menfaatlerini zedeleyici bir değişiklik yapma hakkı tanınmasının önüne geçilmektedir. Kullanım denetiminde ise bu hakkın Türk Medeni Kanun’un 2.maddesinde yer alan dürüstlük kuralına ve hakkaniyete uygun biçimde kullanılıp kullanılmadığı denetlenmektedir. 

Yargıtay'ın konuya ilişkin birçok kararında, işverene tanınan değişiklik yapma yetkisinin dürüstlük kuralına uygun olarak kullanılması gerektiğini, söz konusu yetkinin keyfi ve kötüye kullanıldığı durumlarda, işverenin feshinin haksız ya da geçersiz olduğuna hükmettiği görülmektedir. 

Sonuç

İlgili kanun ve mahkeme kararları ışığında işçinin, iş sözleşmesinin değiştirilmesiyle haklarını koruma amacıyla, izlenecek hukuki yollar ile uyuşmazlığın dengeli bir şekilde çözümü esas alınarak etkin bir koruma mekanizması sağlanması için avukata başvurulması son derece önemlidir. 

İş kanunu hükümlerine dayalı olarak haklarınızın korunması ve olası ihlallerin önlenmesi için hukuki sürecin sağlıklı ilerlemesi, hak kaybı yaşamamanız için avukata danışmanızın önemini vurgulayarak bu konuda uzman olan ekibimize danışmanızı öneririz.